Dilemma's rond kinderwens
bij mensen met
verstandelijke beperking
Kinderen vertellen hun verhaal in Ouder van mijn ouders!
VGNUtrecht: In dialoog: dilemma's rond kinderwens bij mensen met een verstandelijke beperking. (maart 2016)
In Ouder van mijn ouders vertellen kinderen van
verstandelijk beperkte ouders over hun moeizame jeugd!
Bijzondere en aangrijpende verhalen, die niet algemeen bekend zijn. Daarnaast geven betrokken professionals en bewindslieden hun visie op dit thema.
Ieder mens heeft recht op gezinsvorming volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Ook mensen met een verstandelijke beperking hebben dat recht. Vaak blijkt deze groep mensen problemen te hebben met het opvoeden van een kind. Maar ook deze kinderen hebben, net als ieder ander kind, recht op een goede, veilige en stimulerende opvoeding. Dit recht is vastgelegd in het VN Kinderrechtenverdrag. Het is duidelijk: hier knelt de schoen. Zijn de rechten van ouders met een verstandelijke beperking en die van hun kind(eren) te combineren? En zo ja, hoe?
Kinderen van verstandelijk beperkte ouders zijn een vergeten groep. Deze kinderen worden niet of nauwelijks in onze samenleving gezien. Hulp en ondersteuning is er niet of nauwelijks. De ballast van dat verleden voelen zij voortdurend. Wat betekent het voor een kind om bij ouders met een beperking op te groeien?
DEEL 1
"Ik werd niet gezien"
Acht kinderen hun verhaal; zij werden op enig moment de ouder van hun ouders
omdat hun ouders de zorg voor hun kind onvoldoende inhoud konden geven.
Ze hebben allemaal een gemeenschappelijk verlangen: gezien en gehoord worden.
Rosita
Het verleden mag geen excuus zijn voor het verleden
Deborah
Moeder zijn, maar het niet kunnen, is ook heel verdrietig
Jack
Ondanks alles heb ik nog geluk gehad
Rianne
Ik heb nooit een moeder gehad
Manuela
Mijn moeders hoeder
Sebastiaan
Ik ben er, maar niet dankzij mijn ouders
Nicolien
Ik ben er toch heel graag
Bieke
Als kleuter was ik verantwoordelijk voor ons gezin
Uit de
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
- Zonder enige beperking op grond van ras, nationaliteit of godsdienst, hebben mannen en vrouwen van huwbare leeftijd het recht om te huwen en een gezin te stichten. (artikel 16)
- Moeder en kind hebben het recht op bijzondere zorg en bijstand. Alle kinderen, al dan niet wettig, zullen dezelfde sociale bescherming genieten. (artikel 25)
DEEL 2
"Recht op een zinvol en geliefd bestaan"
Meerdere keren komt in Ouder van mijn ouders de vraag naar voren of mensen met een licht verstandelijke beperking wel kinderen mogen krijgen. Naar de letter van de wet mogen we die vraag niet eens stellen.
Volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens heeft iedereen recht op gezinsvorming. Diezelfde VN bracht in 1989 het Kinderrechtenverdrag tot stand.
Ieder mens heeft recht op gezinsvorming volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Ook mensen met een verstandelijke beperking hebben dat recht. Vaak blijkt dat deze groep mensen problemen hebben met het opvoeden van hun kind(eren).
Maar ook deze kinderen hebben, net als ieder ander kind, recht op een goede, veilige en stimulerende opvoeding. Dit recht is vastgelegd in het VN Kinderrechtenverdrag.
En daar ligt nu het achterliggende dilemma van de vraag of mensen met een licht verstandelijke beperking wel kinderen mogen krijgen. Want in feite hebben we te maken met botsende belangen, immers wat moeten we doen als de rechten van ouders botsen met de rechten van het kind?
In Deel 2 geven enkele betrokken professionals hun visie op dit thema.
Paul Vlaardingerbroek
Een kind heeft ook het recht om niet geboren te worden.
Hans Reiders
Wat hebben deze ouders nodig om goede ouders te zijn?
Madeleine Roovers
Kunnen rechten onrechtvaardig zijn?
Belangenvereniging Sien
Sien komt op voor de belangen van mensen met een verstandelijke beperking en hun directe omgeving. Sien helpt adviseert en informeert bij belangrijke onderwerpen zoals, geld, zorg en participatie. Met hun leden en vrienden zetten zij zich in voor een samenleving waar mensen met een verstandelijke beperking gewoon kunnen meedoen, net als ieder ander.
Sien ondersteunt de werkgroep Kinderen van beperkte ouders (KVBO). Deze werkgroep zet zich in voor erkenning van de problematiek waarmee kinderen van deze bijzondere ouders worden geconfronteerd. Het boek is voor de werkgroep een mijlpaal in hun werk om dit thema voor het voetlicht te brengen.
Op 31 mei 2016 heeft Sien samen met de werkgroep Kinderen van Verstandelijk Beperkte Ouders een petitie aangeboden aan de vaste Kamercommissie VWS met vraag om aandacht voor kinderen van verstandelijk beperkte ouders. De petitie roept op om normaalbegaafde kinderen van verstandelijk beperkte ouders te erkennen als een groep die ondersteuning nodig heeft vanuit de hulpverlening. Samen met de petitie werd het boek Ouder van mijn ouders aangeboden met daarin schrijnende en indringende portretten van volwassen normaalbegaafde kinderen van ouders met een verstandelijke beperking.
www.sien.nl
OUDER VAN MIJN OUDERS
Niemand mag de ogen sluiten
In de rechtendiscussie over de rechten van de mens én de rechten van het kind is sprake van botsende belangen. Doel van Ouders van mijn ouders is die discussie voor een groter publiek bekend te maken en er zo mogelijk ook politieke aandacht voor te vragen. Daarnaast kan het boek een hulpmiddel zijn voor professionals (in opleiding).
Over de auteurs
Karel Bruinsma
Auteur
In opdracht van Sien schreef Karel Bruinsma het boek Ouder van mijn ouders waarin hij acht levensverhalen vertelt van kinderen die opgegroeid zijn bij verstandelijk beperkte ouders. Daarnaast sprak hij met mensen uit politiek, de academische wereld en de zorg over dit precaire onderwerp.
Bruinsma: ‘Het zijn indringende verhalen, maar er spreekt ook moed en optimisme uit.’ Wat Bruinsma vooral trof is hoe moeilijk het is voor kinderen om ouders te hebben die niet tot zeer beperkt beschikbaar zijn. ‘Het besef dat je moeder geen moeder kan zijn. Dat is soms echt traumatisch.’
Maarten Verbaarschot
Fotograaf
Maarten Verbaarschot: 'Ik heb altijd een zekere betrokkenheid gehad met mensen die het niet komt aanwaaien, die ingewikkelde situaties meemaken.’ Van huis uit trok hij veel op met een oom met een verstandelijke beperking, iemand die anders was dan anderen. ‘Ik vond hem op een bepaalde manier stoer en ik voelde me vertrouwd met hem.’
Voor de meeste geportretteerden is het een behoorlijke stap om met hun verhaal naar buiten te komen, merkte Verbaarschot. ‘Maar ze hopen zo bij te dragen aan erkenning en anderen uit te nodigen om zich in dit probleem te verdiepen en er iets makkelijker over te praten.’