Het boek Laveren in de GGZ start met een metafoor over een kapitein die met zijn bemanning de oceaan wil bevaren. Als hij onderweg is, krijgt het te maken met een piraat, die het schip saboteert en die ervoor zorgt dat het schip vastloopt. Het schip wordt van een klif gehaald en raakt vast in de haven. Daar vertellen de kapiteins van verschillende schepen elkaar dat ze niet van hun piraat afkomen, als deze eenmaal het schip geënterd heeft. De kapitein zoekt naar een mogelijkheid om van de piraat af te komen en ontdekt dat hij daarvoor veel beter naar de bemanning op zijn schip moet leren luisteren.
Verstrikt in reactieve patronen
De metafoor van de kapitein en de piraat heeft betrekking op onze zorgvragers én op onszelf. We zijn allemaal een kapitein op een schip en hebben in meer of mindere mate te maken met een piraat die zich op ons schip bevindt en het van tijd tot tijd overneemt. De ruimte die de kapitein op het schip krijgt, bepaalt in hoeverre we gezond en vitaal kunnen leven. Zodra de piraat meer en meer ruimte op ons schip in gaat nemen, wordt ons leven ongezonder en raken we verstrikt in reactieve patronen. In de GGZ bestaat de neiging om de piraat te willen begrijpen. Er worden diagnoses gesteld, die leidend zijn voor het verloop van de verdere behandeling. De piraat krijgt zo steeds meer identiteit en de kapitein wordt vergeten. Op den duur wordt, onbedoeld, het bestaan van de piraat steeds hardnekkiger en kan het zo zijn dat iemand vastloopt omdat hij niet meer uit de ontstane reactieve patronen los kan komen. Er is dan hulp nodig om het leven weer aan te kunnen en iemand vraagt om psychische hulp. Vanuit de kijk die beschreven staat in Laveren in de GGZ wordt die hulp gegeven door de aandacht op de kapitein te leggen. Er wordt onderzocht wat iemands wensen en verlangens zijn. Deze staan centraal in het hulpverleningsproces, wat vanuit deze visie 'het wederkerig groeiproces' wordt genoemd. Dit proces is universeel. Er is geen wezenlijk onderscheid tussen de zorgvragers en de zorgverleners, behalve dan dat dit eerste groep minder vermogend zijn om hun eigen piraat het hoofd te bieden.
